LOGEZ

Pulau Bidong với cảnh “mồ xiêu mả lạc”

Không kể số lượng người di tản vào thời điểm trước và sau biến cố 30/4/1975, tài liệu của Cao Uỷ ghi nhận có 849.228 người bỏ nước vượt thoát chế độ Cộng sản đã đến các trại tỵ nạn ở 9 nước trong vùng Đông Nam Á. Không ai biết chính xác bao nhiêu ngàn người đã bỏ mình trên đường tìm tự do xuyên qua biển Đông Việt Nam hay các vùng rừng núi Campuchia. Sự hy sinh của những thuyền nhân xấu số đang bị phai nhòa theo thời gian nhưng chắc chắn lịch sử đã ghi nhận mất mát to lớn đó như là một minh chứng hùng hồn nhất cho giá trị của hai chữ TỰ DO ở cuối thế kỷ 20.

Trong hơn ba thập niên qua, nhiều cuốn sách, đoạn phim, câu chuyện đã thể hiện phần nào bao thảm cảnh xảy ra đối với người vượt biển, vượt biên… song lịch sử nhân loại sẽ không thể nào ghi lại hết được những khổ đau, mất mát kinh khiếp đã diễn ra trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.

Chỉ riêng tại Mã Lai Á và Nam Dương, hàng ngàn xác người bất hạnh bỏ mình khi tàu đến bờ biển và bị giông gió đánh chìm, hay bị tử vong khi tàu bị kéo ra biển khơi. Tại Mã Lai Á, vì lý do phong tục và tôn giáo, xác của các thuyền nhân xấu số đã được vớt lên và mai táng chung trong các nghĩa trang người Hoa ở địa phương. Trong đó có rất nhiều ngôi mộ tập thể.

(Từ trái) Mộ tập thể chôn 139 thuyền nhân (MT065), và mộ tập thể chôn 137 thuyền nhân (MT065)

Hai ngôi mộ tập thể lớn nhất ở tiểu bang Terengganu (Mã Lai Á) chôn tổng cộng 276 xác thuyền nhân. Một đặc điểm cần ghi nhận là mộ tập thể từ vài ba người lên đến 139 người (mộ tập thể Cherang Ruku, tiểu bang Kelantan) chỉ có thể tìm thấy tại Mã Lai Á. Tại Phi Luật Tân, Nam Dương và Thái Lan, người ta không tìm thấy dấu vết của bất cứ một ngôi mộ tập thể nào; song điều đó không có nghĩa là không có nhiều người chết trong cùng một vụ đắm tàu.

Hình ảnh một số trong hàng ngàn ngôi mộ đang bị hư hoại

Trên một số hòn đảo từng là bến bờ tự do như đảo Bidong hay quần đảo Anambas... hàng ngàn người bất hạnh khác đã gửi xương cốt vĩnh viễn. Do không có người chăm sóc hàng năm, các nghĩa trang trở nên hoang tàn, nhiều tấm bia đơn sơ đã bị đổ nát, phần lớn các ngôi mộ đấp đất sơ sài đã bị mưa gió soi mòn sau nhiều năm không được chăm sóc.

Trước cảnh tượng đau lòng này, kể từ năm 2005, Văn khố Thuyền Nhân Việt Nam (VKTNVN) cố gắng vận động sự yểm trợ của đồng hương khắp nơi để trùng tu mộ phần thuyền nhân trong các nghĩa trang trên đất liền tại Malaysia.

Một số các nghĩa trang đã được VKTNVN trùng tu trong đất liền Malaysia.

Sau 6 năm với nhiều cố gắng vượt bực và sự đóng góp của đồng bào hải ngoại, chương trình đã trùng tu, lập bia cho hơn 500 mộ trên đất liền (nơi mai táng tổng cộng hơn 1.000 thuyền nhân xấu số). Chương trình cũng đã tìm kiếm được hàng ngàn ngôi mộ khác ở Nam Dương, Mã Lai Á, Phi Luật Tân, v.v...

Theo dự trù, trong thời gian từ năm 2012 đến năm 2015, VKTNVN sẽ trùng tu lớn cho ngôi mộ tập thể 46 người ở Balai Bachok, và gây quỹ trùng tu nghĩa trang vùng Anambas (khoảng 300 mộ), ở đảo Bidong (khoảng 270 mộ), đảo Galang (503 mộ) và khu vực trại tỵ nạn Bataan ở Phi Luật Tân (khoảng 300 mộ). Năm 2015 sẽ trùng tu những mộ phần mới tìm thấy ở Thailand, Hong Kong hoặc những nơi chưa hoàn  tất kịp trước đó.

Trong chuyến "Về Bến Tự Do 10" được tổ chức từ ngày 12/5 - 2/6/2012, gần 40 cựu thuyền nhân đã có dịp trở lại đảo Galang và Bidong. Mục đích của chuyến đi là tạo điều kiện cho các thuyền nhân thăm viếng nơi chốn đặt những bước chân tự do đầu tiên sau hành trình vượt thoát chế độ CSVN; đồng thời nghiên cứu phương thức trùng tu ngôi mộ các thuyền nhân bất hạnh đã gửi xương cốt lại vĩnh viễn trên các hòn đảo hoang vắng.

Theo sự tổng hợp thông tin từ hồ sơ của Cao Ủy Tỵ Nạn LHQ, Pulau Bidong là chốn tạm dung của hơn 242 ngàn người tỵ nạn từ năm 1978-1991; trong đó có 433 thuyền nhân đã từ trần và phần lớn được chôn tại đảo. Các ngôi mộ được tập trung ở bốn nghĩa trang ở Khu C, E, F và G.

Khác với mộ phần các thuyền nhân được chôn ở nghĩa trang Galang ở Nam Dương (là nơi được chăm sóc thường xuyên bởi chính quyền bản xứ) mộ phần thuyền nhân ở các nghĩa trang trên đảo Bidong đang đối diện với nguy cơ bị hư hoại nghiêm trọng (vì cho đến nay Bidong vẫn là một đảo không có người định cư).

Hiện tình các nghĩa trang ở Bidong vào tháng 5/2012 được ghi nhận như sau:

       - Nghĩa trang Khu C: Gồm 7 ngôi mộ đắp xi-măng, đã bị nứt nẻ nhiều và hư hoại nặng.

       - Nghĩa trang Khu G: Vừa được tìm thấy trên đồi (tại khu bồn nước khu G) gồm 86 mộ đắp bằng đất với đá tảng chất vòng chung quanh mỗi mộ.

       - Nghĩa trang Khu E: Gồm 15 mộ (do Liên đoàn Phật tử Khuôn Việt lập) được xây sơ sài bằng xi-măng, mai táng ở vùng đất trũng thấp, đang bị hư hoại nặng.

       - Nghĩa trang Khu F: Là nghĩa trang lớn nhất, gồm 159 mộ (theo nội dung ghi trên tấm bia bằng xi-măng), hầu hết chỉ có một tấm bia mộ đúc bằng xi măng và phần lớn đang trong tình trạng hư hoại nặng nề.

Nhìn chung, đại đa số các ngôi mộ đều đang trong tình trạng bị bể nứt, các bia bị nứt, gãy, đổ... toàn bộ mộ phần luôn bị cây rừng và cỏ dại mọc lấn tràn lên các mộ.

Nhu cầu trước mắt cho việc trùng tu ở nghĩa trang Galang là sửa chữa những ngôi mộ đã bị hư hoại, kể cả bia mộ. Do phần lớn mộ được xây bằng xi-măng, việc quét vôi lại toàn bộ để xóa bớt đi dấu vết tàn phá của thời gian cũng là một việc cần thực hiện - nếu như ngân quỹ cho phép. Hy vọng là các thuyền nhân từng ở Galang sẽ gây quỹ hoặc ủng hộ VKTNVN trùng tu khu nghĩa trang này.

Riêng ở đảo Bidong, nhu cầu lớn nhất là lập bia mộ (theo mẫu ở các nghĩa trang đã được VKTNVN trùng tu) để ghi lại thông tin chính xác của từng ngôi mộ; và tìm cách ngăn chận cây rừng, cỏ dại lấn phá các ngôi mộ trong lâu dài. Với hoàn cảnh không thể có điều kiện chăm sóc thường xuyên cho các nghĩa trang ở Bidong, việc trùng tu và có phương cách bảo vệ sự hư hoại bởi thiên nhiên là một thách thức lớn. Dự án này đòi hỏi một ngân sách hàng trăm ngàn mỹ kim, và sự đóng góp công sức của nhiều người. Với con số gần 250 ngàn người vốn đã từng tạm dung ở đảo này, việc góp sức chăm sóc cho hơn 200 ngôi mộ sẽ không phải là một trở ngại nếu như chương trình này nhận được sự quan tâm, ủng hộ của 10% cựu thuyền nhân Bidong.

Về cơ sở vật chất, tất cả đang bị hư hoại nặng nề và có lẽ không tồn tại được thêm bao lâu nữa nếu như không có được một kế hoạch trùng tu đúng mức.

Hiện nay, những khu cư trú ngày nào của 242 ngàn thuyền nhân hầu như đã bị hư hoại hoàn toàn và tất cả đều đã trở thành khu rừng với dầy đặc cây cỏ như chưa từng có người sinh sống qua ở đó.

Di tích còn nhìn thấy được là ở Khu Đồi Tôn Giáo. Cánh Buồm Tự Do là công trình còn đứng vững tương đối tốt nhất.

Tượng Ông Già Bidong, Nhà thờ Công giáo, Chùa Từ Bi, Văn phòng Cao Ủy ở Bidong (5/2012)

Tượng Ông Già Bidong, nơi tôn thờ cầu nguyện của hàng trăm ngàn người mỗi khi đi phỏng vấn hay hồ sơ định cư bị khó khăn, hiện đang sụp đổ. Mảnh lưng rớt ra. Tượng Ông Già và Cô Cháu Gái gẫy làm hai và rớt xuống vì khung sắt đã bị mục nát. Hai cơ sở đang trên đà sập đổ là Nhà Thờ Công Giáo và Chùa Từ Bi. Nhà thờ Tin Lành và Cao Đài đã bị sập và mất dấu hoàn toàn. Các căn nhà của Cao Ủy LHQ chỉ còn lại khung sườn và những mái che đã bị mất nhiều phần. Những ai đã từng một lần trở lại thăm viếng các nghĩa trang thuyền nhân đều không khỏi chạnh lòng và cảm thấy rõ ràng món nợ tình nghĩa chưa thanh thỏa xong với những người bạn đồng hành, đồng cảnh ngày nào.

Công trình mới nhất được xây dựng ở Bidong là cây cầu Jetty, do chính phủ Mã Lai xây dựng với ngân sách 1 triệu Mã kim (RM).

***

May mắn thoát khỏi chế độ độc tài Cộng sản chỉ là bước đầu. Đến được bến bờ tự do là may mắn kế tiếp. Có được đi định cư ở nước thứ ba hay không là một may mắn khác. Và trong quá trình đó, hàng trăm ngàn người bất hạnh đã bỏ mình trên đường vượt thoát hoặc chết tức tưởi ngay trước khi được có cái diễm phúc đặt chân lên bờ bến tự do.

Con số trên một triệu người tiếp tục liều chết tìm tự do trong suốt hai thập niên đã đánh thức lương tâm nhân loại, và trở thành yếu tố thúc đẩy sự thành hình các chương trình định cư nhân đạo dành cho những người có thân nhân ở nước ngoài (ODP), hay đã từng bị tù đày, ngược đãi (H.O.).

Lời tuyên bố của ông Trần Đông: "Quyết không để cho một ngôi mộ nào sẽ chịu cảnh mồ siêu mả lạc..." chứa đựng đầy ắp tâm huyết đáng trân trọng song cũng hứa hẹn nhiều thử thách. Với con số hàng ngàn ngôi mộ cần sửa chữa, hàng ngàn tấm bia cần được thành hình, hàng chục nghĩa trang cần được khai hoang, ngăn chận cây rừng, cỏ dại lấn che... thực tế chắc chắn không đơn giản chỉ đòi hỏi một quyết tâm của người chủ xướng. Chương trình trùng tu hàng ngàn mộ phần thuyền nhân còn lại ở Mã Lai Á, Nam Dương, Phi Luật Tân, Hồng Kông, Thái Lan... cần sự đóng góp nhiệt tình của nhiều nguời để có được một ngân sách khả thi cho dự án.

Một vài bài viết tả thực về hiện tình các nghĩa trang hoang tàn chắc chắn không thể nói lên hết được nhu cầu trùng tu cần có. Những lời kêu gọi dù có hay cách mấy cũng không thể thành hình được ngay ngân quỹ phải có cho dự án... Nguyện ước ý nghĩa này chỉ có thể trở thành hiện thực khi nhận được sự quan tâm, ủng hộ của nhiều người có lòng. Hy vọng sao sự đóng góp của nhiều người sẽ tạo đủ ngân quỹ để những thuyền nhân bất hạnh sớm thoát khỏi cảnh "mồ xiêu mả lạc".

Người viết thành khẩn cầu nguyện hương hồn những đồng bào xấu số đang gửi nắm xương tàn tại các nghĩa trang hoang vu hãy phò trợ cho nỗ lực của Văn khố Thuyền Nhân Việt Nam nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của những người hảo tâm ở khắp nơi, đặc biệt là những người đã từng là Thuyền Nhân hay là thân nhân của những nguời đã được may mắn định cư ở nước thứ ba bằng con đường vượt biển.

Xin cảm ơn ông Trần Đông cùng các đồng hương nhiệt tâm đã khởi xướng các chương trình về lại chốn xưa và tạo điều kiện cho những người hảo tâm có cơ hội chia sẻ phần nào với những người bạn vượt biển bất hạnh.

Kính mời đồng bào xem thêm thông tin ở mạng: www.vktnvn.com và ủng hộ cho các chương trình gây quỹ của Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam.

Chân thành chia sẻ.

Tường trình tại Kulua Lumpur ngày 2/6/2012

Quảng Yên Nguyễn Công Bằng

Thuyền nhân Pulau Bidong (78-79)

 

• Trang trước
• Trang sau